Tu´un ña xika / Lengua que camina

(Poesía Mixteca)

Tu´un ña xika

In kii tono vichi nta´a kua´a nivi nxitu´nchuana yucha ntoó iniyu
Xicata nkao ñuyu cha kue chaku ntatuna nivi ntakuniyu kachi me mayanu ña saanso
Yikako xi xa´ako sani xi anako mikiso kacho ña nkakako ta xitako ta ka´an ta kuino
Mancha ta kisho kacha ña na kuchaso´oko ñu´uko nchii nikiyo ma ntañuko xi ya´ako

Kacha ña ri na kaka viri ku´untañuko xi ya´ako xi anako ma ntani´i ichi nvi´i vee ku sho sho na´aa tu´uu savi me matzanu kacha ño tu´un anako saanso xiki ntia tatu na kosoko xi xa´ako saan kaka kosoko nuú tono savi tono tu´un ña ntantikanui sa´ana kuentañu´uin tu´unko xiki xikanchivi.

Doñã Lorenza
Fotografía de Richard Keis

Lengua que camina

En días como hoy, cuando el mar de gente inunda mis ríos, cuando siento que mi corazón está tan lejos de mi tierra y no escucho las voces de mi gente, recuerdo a mi bisabuela.

Ella decía que siempre caminamos, que caminamos con los pies, pero también con el alma.
Nunca se deja caminar, una camina cuando canta, cuando habla, cuando ama, incluso, cuando duerme. Decía que si escuchamos a la tierra de donde somos, nuestros pies no perderían el rumbo, decía que había que tener cuidado al caminar pues podría pasar que nuestros pies se perdieran, que nuestro corazón no encontrara el camino a casa y que nuestra lengua, nuestra lengua de la lluvia, poco a poco se secara…

Mi bisabuela decía que la lengua, nuestra voz del corazón, siempre camina y se secaría si dejábamos de regarla con nuestros pies, con nuestro paso, con nuestro caminar.
Así es como una debe caminar, decía ella, caminar regando la tierra como lluvia que bendice, como lengua que florece y no se pierde, por eso la lengua camina y camina mucho.

Nadia López García

Nació en la Mixteca de Oaxaca en 1992. Su vida ha sido un ir y venir entre los campos de fresa en San Quintín Baja California hasta la gran ciudad del Distrito Federal, donde actualmente radica. Estudió la Licenciatura en Pedagogía por la Facultad de Filosofía y Letras de la UNAM, ha escrito poesía en mixteco y español en diferentes revistas nacionales e internacionales. Actualmente es becaria en el área de Poesía de la Fundación para las Letras Mexicanas.

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *